علی مهبودی - دانشگاه صنعت آب و برق دانشکده مهندسی آب
جلال عطاری
مجتبی صانعی
محمدرضا مجدزاده طباطبایی

آبشستگی پدیدهای است که در برخی موارد در اثر جت افقی مستغرق خروجی از سازههای هیدرولیکی بوجود آمده و منجر به تخریب و یا عدم کارآیی این سازهها میشود. تغییرات عمقپایاب، به عنوان یکی از عوامل موثر بر این پدیده، میتواند در کاهش و یا افزایش ابعاد اصلی پروفیل آبشستگی نقش بسزائی داشته باشد. اگرچه محققین زیادی آبشستگی ناشی از جت افقی مستغرق را مورد مطالعه قرار دادهاند، ولی نتایج و روابط ارائه شده توسط آنان در بازه محدودی قابل کاربرد میباشد. در این تحقیق، نتایج مطالعه آزمایشگاهی تاثیر عمقپایاب بر ابعاد اصلی پروفیل طولی آبشستگی ناشی از جت افقی مستغرق در پاییندست دریچه کشویی ارائه شده است. نتایج بدست آمده از آزمایشها نشان دادند، در شرایطی که جت عبوری از زیر دریچه کشویی، فوقبحرانی و یا تقریبا بحرانی باشد، با افزایش عمق-پایاب، حداکثر عمق آبشستگی کاهش پیدا میکند ولی در شرایطی که جت خروجی زیربحرانی باشد، با افزایش عمقپایاب، حداکثر عمق آبشستگی افزایش پیدا می کند. همچنین در شرایط هیدرولیکی مختلف، با افزایش عمقپایاب، حداکثر ارتفاع تپه پاییندست حفره آبشستگی افزایش مییابد. روابطی نیز برای برآورد حداکثر عمق آبشستگی و حداکثر ارتفاع تپه پاییندست حفره آبشستگی پیشهاد می-شود که مقایسه آنها با روابط دیگر محققین و مقادیر مشاهداتی نشان میدهد از دقت مناسبی برخوردار هستند.

آبشستگی، عمق پایاب، دریچه کشویی، جت افقی مستغرق، مطالعه آزمایشگاهی