حسن احمدی کرویق - استادیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تهران
ارمغان عابدعلم دوست - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تهران

در طول فصل سرد زمستانی، وجود پوشش‌های یخی در رودخانه‌ها، معمول می‌باشد. این پوشش‌های یخی، به طرق مختلفی شکل می‌گیرند. در بسیاری موارد، پوشش‌های یخی رودخانه همواره در حالت توازن هیدرواستاتیکی قرار دارند. در این مقاله، جزئیات مشاهدات صحرایی رویدادهای تجمع یخ در رودخانه کوتنای(Kootenai) واقع درکانادا آورده شده است و از این داده‌ها برای ارزیابی مدل پیشبینی تهیه‌شده توسط مدل HEC-RAS، استفاده شده است. با استفاده از مدل HEC-RAS، رودخانه کوتنای در سه وضعیت عدم وجود پوشش یخی، وجود پوشش یخی در فصول سرد و وجود یخبند‌های ناشی از شکست این پوشش‌ها، مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌های کیفی توصیف‌کننده شرایط یخ، داده‌های ارزشمند و خاصی بوده که منجر به شناخت بهتر دینامیک یخ و آنالیزهای رها‌شدن و حرکت آن می‌شوند. مقایسه پروفیل سطوح آب بدست‌آمده از مدل، در سه وضعیت فوق صورت پذیرفته است. همچنین داده‌های کمی مانند داده‌های مربوط به سرعت، تنش‌های برشی وارد به کناره‌ها، اثرات مقاومتی یخ و پارامتر‌های دیگر توسط مدل HEC-RAS برای هر سه وضعیت تعیین و مقایسه شده‌اند. نتایج حاصله، نشان‌دهنده کارایی مناسب‌ مدل‌ هیدرولیکی ‌HEC-RAS، در بررسی شرایط هیدرولیکی رودخانه در حالت ایجاد یخبندان و تعیین ضخامت یخ‌های ایجاد‌شده در مسیر رودخانه، بوده است. اطلاعات حاصله از این مدل، در مدیریت بهینه پروژه‌های ساماندهی رودخانه، نقش موثری خواهد داشت.

رودخانه‌های سردسیری، مدل HEC-RAS ، پوشش یخی، پیش‌بینی ضخامت یخ