نگار فقیرشاکر - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
پگاه مشکدار - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

پدید آمدن انقلاب صنعتی، بهبود وضعیت اقتصادی و رفاهی مردم، تکیه بر اتومبیل و پیشرفت های حمل و نقل از دلایل رشد بی سابقه جمعیت شهرها بعد از جنگ جهانی دوم بوده است. در حال حاضر یکی از مشکلات اکثر شهرهای کشور، رشد شهرنشینی و به تبع آن گسترش شهر بر اراضی پیراشهری است که پیامدهایی چون حاشیه نشینی، از بین رفتن اراضی کشاورزی، افزایش بی رویه جمعیت شهرنشین، عدم پاسخگویی برخی از خدمات و کاربری ها در شهر، توزیع نامتناسب و ناسازگار کاربری ها، گسستگی بافت فیزیکی شهر، مسایل زیست محیطی، نابسامانی های سیمای شهر و ... بوده است و تنها را برون رفت از این چالش ها، استفاده از اصول توسعه پایدار شهری به عنوان اساسی ترین و حیاتی ترین رویکرد پیش روی برنامه ریزان و طراحان شهری می باشد. بحث توسعه پایدار و توجه جدی به مسایل زیست محیطی در سال 1972 در استکهلم سوید شروع شد. شهر پایدار یک جانشین معقول برای شهرسازی مخرب قرن 20 است و در آن پایداری زیست محیطی ( با هدف قرار دادن تعادل اکولوژیک ) در کنار پایداری اجتماعی ( با هدف برقراری عدالت اجتماعی ) و پایداری اقتصادی ( با هدف فراهم سازی زمینه ای برای بقای اقتصادی ) وجود دارد. مقاله حاضر سعی دارد با روش توصیفی تبیینی که جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم به شیوه ی کتابخانه ای صورت گرفته است به بررسی نظریات و تجارب داخلی و خارجی توسعه پایدار شهری که به عنوان مهمترین رهیافت اصلاح نظام برنامه ریزی می باشد بپردازد. مطالعه تجارب خارجی نشان می دهد به مفهوم توسعه پایدار توجه ویژه ای شده است و یک نوع همکاری بین حکومت محلی و جامعه مدنی برای رسیدن به پایداری شهری دیده می شود و آنقدر این همکاری و پیوند محکم است که باعث اجرایی شدن طرح ها شده است. با مطالعه تجارب ایرانی در می یابیم که بحث توسعه پایدار شهری بیشتر در چارچوب طرح های شهری مانند طرح شهر سبز، طرح شهر سالم صورت می گیرد.

توسعه شهری، توسعه پایدار، توسعه کالبدی، دستور کار 21