آرمان سلطانزاده - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی
علیرضا سلیمانی - مدیر گروه مهندسی شهرسازی دانشگاه پیام نور مرکز ارومیه

فضاهای پنهان و زیرزمینی در طول دهه های اخیردر کلان شهرها اهمیت فراوانی پیدا کرده است. کمبود فضاهای باز، تراکم بالا و حتی کمبود فضاهای سبز و تفریحی به همراه فضاهای ورزشی موجب میشود تا فضاهای زیرزمینی که منبعی با ارزش میباشند در کمک به فضاهای رو زمینی قابلیت طرح پیدا کنند.این گزارش با هدف بیان اهمیت فضاهای پنهان و زیر زمینی و جایگاه آن در طرحهای شهری از جمله طرح جامع و ... میپردازد. درحال حاضر فضاهای پنهان و زیرزمینی بخش کوچکی از فضاهای شهری ارومیه را تشکیل میدهند. آن چه تاکنون به عنوان فضاهای پنهان و یا فضاهای زیرزمینی دراین شهر استفاده شده است اغلب برای انبار و یا غرفههای تجاری بوده است.برخلاف تصور رایج کنونی فضاهای زیرزمینی تنها به عنوان انبار، فضای ارتباطی و ...کاربرد ندارند و میتوان در کاربریهایی چون تفریحی (اماکن ورزشی، پارک ها و ...)، تجاری و اداری (بازارچه ها، کتابخانه ها و...)، فرهنگی (موزه ها، فرهنگسرا ها، سینماها و ...) و خدماتی (پارکینگ ها و ...) از ظرفیت آنها برخوردار گردید. همچنین از لحاظ کلی احداث خیابانهای جدید درون بافت شهرها و نفوذگرایی اتومبیل به آنها باعث ایجاد فضاهای تعریف نشدهای گشته که این اراضی خالی و رهاشده با ابعاد بزرگ و کوچک به جامانده از احداث خیابانهای جدید درون شهر موقعیتهای مناسبی جهت توسعه و انجام اقدامات خلاقانه و کشف ارزشهای پنهان بسیار در آنها به وجود آورده است. حرکت و ارتباط سواره به نحو فزایندهای برفضای عمومی تسل یافته و بسیاری از ارزشهای فرهنگی نیز گمشده است. بنابراین تهدید فضاهای پنهان و زیرزمینی را میتوان به فرصتی برای ایجاد فضاهای شهری سرزنده، پویا و پایدار تبدیل نمود.

فضاهای پنهان، فضاهای زیرزمینی، فضاهای گمشده، شهرسازی،طرح شهری