مهناز قانعی - دکترای فلسفه تطبیقی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه شهید مطهری

بر اساس دلایل ابن سینا منظور ارسطو از موجود در موضوع فلسفه موجود از حیث وجود بوده است. یکی از جنبه های اهمیت این تفسیر، فراهم ساختن مجال طرح مسایلی چون وجود و ماهیت و واجب و ممکن در فلسفه است. از سوی دیگر ابن سینا به تحلیل مفهومی وجود بیش از ارسطو توجه کرده و عمدتاض بحث از وجود را، با طرح مسیله بی واسطه معنای آن آغاز می کند. وی اصولا در مباحث فلسفی، صرفا به موجود انظمامی نظر ندارد، بلکه به نظر می رسد هستی را در اصل و حقیقت خود، دارای وسعتی غیرقابل تقیید می بیند که عین و ذهن، هردو را دربر می گیرد. وی در همان اوایل مباحث وجود، از سویی به مفهوم شیء و ملازمت آن با مفهوم وجود و از سوی دیگر به نوعی تمایز هستی شناسانه میان ماهیت و وجود توجه کرده است. این بررسی ها نشان می دهد روش ابن سینا در هستی شناسی از جهاتی با روش ارسطو تفاوت دارد. وی از روش تحلیل مفهومی بیش از ارسطو استفاده می کند اما از سوی دیگر، مسایلی چون صدق و وجوب را که در ارسطو بیشتر وجهه منطقی دارند، از جنبه هستی شناسانه آن نیز مورد واکاوی قرار می دهد. یعنی گویی ابن سینا در هستی شناسی خود، دایما از عین به ذهن در تردد است. به این ترتیب حکمت سینوی زمینه ظهور دو معنای تشکیک وجود و امکان فقری، را فراهم کرده است.

ابن سینا، وجود و موجود، ماهیت و وجود، عین و ذهن، حق و صدق، وجوب