پردازش ابن سینا از مسیله نبوت در مقایسه با جریانات کلامی و فلسفی

ابن سینا فیلسوف مسلمان مشایی با عنایت به این که در دانش فلسفه تنها احکام و عوارض ذاتی وجود، مورد بحث قرار می گیرد، مسیله نبوت را در آثار فلسفی خودمطرح می کند. علاوه بر او برخی از فیلسوفان مسلمان دیگر نیز به طور جدی به این بحث پرداخته اند و برخی نیز به اقتضای لوازمات بعضی از مباحث فلسفی مانند صفات تکلم، علم عنایی خداوند و مراتب هستی به آن اشاره کرده اند و البته بعضی در آثار فلسفی خود، با وجود طرح موضوعاتی مانند خدا و صفات او، به مبحث نبوت نپرداخته اند. پیش از ابن سینا، فارابی در مباحث فلسفی خود مانند اخلاق، سیاست، علم النفس و مابعدالطبیعه موضوع نبوت را مطرح می کند. پس از شیخ الرییس نیز جریانات فکری در حوزه اسلامی متعرض مسیله نبوت شده اند. این جریانات هریک به دلایلی ورود به بحث مذکور را جایز دانسته اند. جریانات فلسفی به ملاحظه عوارض ذاتی وجود و جریانات کلامی به دلیل ضبغه کلامی نبوت به آن پرداخته اند. از میان متکلمان، شخصیت های تاثیرگذاری چون فخر رازی، علامه حلی و ایجی نیز گاهی در یک بحث سبک و سیاق سینوی را پیش گرفته اند. در میان جریانات فلسفی، تفکر اشراقی و حکمت صدرایی در فقراتی از بحث خود متاثر از ابن سینا بوده اند. در عین حال فیلسوف معاصر، علامه طباطبایی با پای بندی به آنچه ملاک تعیین کننده مسایل و مطالب فلسفی است، از ورود به موضوع نبوت در آثار فلسفی خود پرهیز می کند.

Keywords:

عوارض ذاتی وجود , نبوت , کلام الهی , علم عنایی , مراتب هستی , پردازش فلسفی , پردازش کلامی