لیلا کیان خواه - دکترای حکمت مشاء از دانشگاه تربیت مدرس
رضا اکبریان - استاد گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس
محمد سعیدی مهر - دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس

در طول تاریخ فلسفه، ابن سینا نخستنی فیلسوفی است که بحث از موضوع و تعریف علم مابعدالطبیعه را به عنوان یک مسیله مهم متافیزیکی مطرح کرده و آن را مطلع الهیات شفاء قرار داده است. دیدگاه ابن سینا در باب موضوع و تعریف مابعدالطبیعه بسیار متاثر از اثر ماندگار حکیم ابونصر فارابی با عنوان رساله اغراض مابعدالطبیعه است. تامل در عبارات فارابی در این رساله، نشان دهنده میزان تاثیر دیدگاه فارابی در مورد مابعدالطبیعه، بر اندیشه ابن سینا است؛ تا حدی که می توان گفت که ساختار کلی نظام مابعدالطبیعی ابن سینا بر اساس مفاد این رساله شکل گرفته است و همان گونه که خود ابن سینا در زندگی نامه اش بدانمعترف است، در مابعدالطبیعه، مدیون این اثر فارابی است. البته به رغم وجود شباهت های فراوان این دو اثر، تمایزات مهمی نیز بین آنها مشاهده می شود که نشان دهنده ابتکارات و نوآوری های ابن سینا در بحث موضوع و تعریف مابعدالطبیعه نسبت به مباحث فارابی در رساله اغراض است.

ابن سینا، موضوع مابعدالطبیعه، موجود بما هو موجود، تعریف مابعدالطبیعه، فارابی، اغراض مابعدالطبیعه