وضعیت طبقه بندی نفوس پس از مرگ (مقایسه دیدگاه ابن سینا و سهروردی)

ابن سینا و سهروردی هرکدام در آثار مختلف خویش، درباره وضعیت نفوس انسانی پس از مرگ از حیث سعادت و شقاوت به بحث پرداخته اند. در مجموع نحوه مواجهه این دو با این مسیله را از جهت صوری می توان در دو مدل عرضه کرد. آنها در برخی آثارشان بدون ارایه طبقه بندی منظمی درباره این مسیله بحث کرده اند و در برخی دیگر از آثارشان طبقه بندی منظمی ارایه داده اند. ابن سینا در المبدا و المعاد طبقه بندی سه گانه و در برخی دیگر از آثارش ظبقه بندی دوگانه، برخی طبقه بندی سه گانه و بعضی تقسیم چهارگانه و پاره ای دیگر طبقه بندی پنج گانه و در نهایت طبقه بندی شش گانه ای ارایه داده است. از این رو مقاله درصدد بررسی وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه ابن سینا و سهروردی در مورد این طبقه بندی است. با تحلیل دیدگاه این دو حکیم درمی یابیم که از برخی جهات همچون اصول ومبانی، ارایه نظریه با مدل صوری واحد و توجه به سعادت عقلی، میان این دو حکیم تشابه وجود دارد. برعکس از جهات ذیل میان دو حکیم تمایز وجود دارد: 1- تاکید پررنگ تر ابن سینا بر سعادت عقلی؛ 2- به رسمیت شناختن سعادت حسی از سوی ابن سینا؛ 3- طرح مسیله تعلق نفوس به اجرام فلکی به صورت صریح از سوی شیخ اشراق؛ 4- تمایز روش شناختی دو حکیم در حل مسیله.

Keywords:

نفس , بدن , سعادت , شفاوت , حیات پس از مرگ , ابن سینا , سهروردی