حدس از نگاه ابن سینا و فخررازی

بسیاری از منطق دانان حدس را جزء مبادی یقینی شمرده اند؛ اما به تبیین این موضوع نپرداخته اند.در آثار ابن سینا و به تبع آن شارحان وی، در کاربرد این واژه توسع معنایی دیده می شود. ابن سیناپای حدس را به علوم معنوی نیز می گشاید و یکی از حوزه های کارآمدی حدس را حوزه نبوتمی داند. فخررازی نیز مانند ابن سینا بر نقش حدس در وحی تاکید می کند. ابن سینا حدس رامربوط به عقل قدسی می داند که بالاتر از عقل مستفاد است؛ اما فخررازی حدس را مربوط بهبالاترین مرتبه از عقل بالملکه می داند و حدسیات را به سه دلیل خارج از حوزه یقینیات می شمارد.با توجه به سخنان ابن سینا درباره یقینی دانستن حدس و ارتباط وحی با حدس، روشن می شود کهمنظور وی از حدس در مباحث نفس، حدس عرفانی است، نه حدس منطقی.

Keywords:

ابن سینا , فخررازی , حدس , وحی , عقل قدسی , فکر