حمیدرضا حری - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان
نسیم حمزه نژاد - کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه شهید باهنر کرمان

با گرایش کشورها به جهانی شدن، میدان رقابت از سطح منطقه به سطح جهانی گسترشمی یابد و در این روند کشورهایی موفق ترند که قدرت رقابت بالاتری در تولید و تجارت بین المللداشته باشند. یکی از مولفه های موثر در افزایش قدرت رقابت کشورها در عرصه های بین المللی،نیروی انسانی متخصص است. این در حالی است که ایران طی دهه های اخیر با نرخ بالایی ازمهاجرت مغزها به کشورهای توسعه یافته روبرو بوده است. این مطالعه به بررسی تاثیر فرار مغزها(مهاجرت نیروی انسانی ماهر و تحصیل کرده به خارج) بر تولید و تجارت خارجی ایران به تفکیکبخش های اقتصادی با استفاده از یک مدل تعادل عمومی (GTAP) پرداخته است. برای اینمنظور با استفاده از دو سناریوی شوک منفی عرضه نیروی متخصص به عنوان اثر مستقیم فرارمغزها و شوک منفی بهره وری کل عوامل به عنوان اثر غیر مستقیم فرار مغزها، اثر مهاجرت نیرویکار متخصص بر متغیرهای تولید، صادرات، واردات و تراز تجاری مورد سنجش قرار گرفته است.نتایج حاکی از آن است که فرار مغزها چه به صورت مستقیم و چه از طریق کاهش بهره وری درمجموع آثار منفی بر تولید، صادرات، واردات و تراز تجاری کشور بر جای می گذارد.

فرار مغزها، تولید، تجارت خارجی، تراز تجاری، مدل های تعادل عمومی