محسن پورعبادالهان کویچ - دانشیار اقتصاد دانشگاه تبریز
حسین پناهی - دانشیار اقتصاد دانشگاه تبریز
شهریار شهبازی هومونلو - کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تبریز
خدیجه صالحی ابر - کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تبریز

با افزایش چشمگیر در مصرف انرژی، آگاهی از عوامل تاثیرگذار بر آن می تواند در سیاست-گذاریهای مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی و استفاده کارا از آن مفید باشد. تحلیلتجزیه شاخص (IDA) روش مناسبی برای تفکیک عوامل موثر بر تغییرات مصرف انرژی به شمار میرود. بر همین اساس در مطالعه حاضر با بکارگیری دو روش کلی تحلیل تجزیه شاخص لاسپیرز و دیویژیا، تغییرات مصرف انرژی طی دوره زمانی 1391-1379 در زیربخش های صنعتی ایران به سه جزء اثر فعالیت، اثر ساختاری و اثر شدت انرژی تجزیه شده است.مقایسه روش های تحلیل تجزیه شاخص نشان میدهد که نتایج تجزیه عوامل موثر بر تغییراتمصرف انرژی در روشهای شاخص دیویژیای میانگین لگاریتمی (LMDI) شاخص دیویژیای میانگین حسابی (AMDI) و شاخص تعمیم یافته فیشر (GFI) تقریبا یکسان بوده و تجزیه را بدون هیچ عامل باقیماندهای انجام می دهند. در حالی که نتایج تجزیه شاخص لاسپیرز بامقادیر حقیقی تفاوت قابل ملاحظه ای دارد و منجر به ایجاد عامل باقیمانده میشود. همچنیننتایج حاصله حاکی از آن است که در هر چهار روش مزبور، عامل اصلی افزایش مصرف انرژی،تغییرات اثر فعالیت و در نقطه مقابل، مهمترین عامل کاهش مصرف انرژی، تغییرات اثر شدتانرژی است و تغییرات اثر ساختاری سهم ناچیزی در تغییرات مصرف انرژی داشته است.

تحلیل تجزیه شاخص، شاخص لاسپیرز، شاخص دیویژیا، مصرف انرژی، زیربخش های صنعتی، ایران