بررسی اثر فراوانی منابع طبیعی بر سرمایه انسانیدر کشورهای عضو اوپک

سرمایه انسانی، کانال انتقالی اصلی اثرگذار بر رشد اقتصادی در شرایط وجود منابع طبیعی است؛ به همین دلیل در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر انباشت سرمایه انسانی با تاکید بر نقش فراوانی منابع طبیعی، برای منتخبی از کشورهای عضو سازمان اوپک طی دوره زمانی 2000-2012 پرداخته شده و از الگوی سرمایه انسانی Ramos 2001 استفاده گردیده است. مشخصه بارز نوشته حاضر آن است که برخلاف غالب مطالعات پیشین، به منظور بررسی اثرگذاری رابطه فوق، نسبت رانت نفت به صورت درصدی از GDP، به عنوان شاخصی از فراوانی منابع، تعریف شده و به منظور تخمین ضرایب معادله طراحی شده، از روش داده های تابلویی بهره گرفته شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از تخمین معادله، متغیر فراوانی منابع، دارای اثر منفی بر انباشت سرمایه انسانی است؛ ازاین رو رانت عظیم به دست آمده از سرمایه طبیعی (نفت) در کشورهای موردمطالعه نه تنها موهبتی برای آن ها محسوب نمی شود، بلکه منجر به غفلت از آموزش شده و از انباشت سرمایه انسانی در این کشورها می کاهد. همچنین نتایج حاصل از برآورد الگو نشان دهنده این هستند که رشد جمعیت دارای تاثیر منفی بر انباشت سرمایه انسانی در کشورهای اوپک است ؛ لذا اتخاذ سیاست رشد جمعیت در کشورهای موردمطالعه، نمی تواند منجر به انباشت سرمایه انسانی گردد . ارتباطمیان متغیرهای امید به زندگی و رشد اقتصادی با سرمایه انسانی نیز مطابق مبانی نظری موجود، مثبت است.

Keywords:

سرمایه انسانی , فراوانی منابع , رانت نفت , روش داده های تابلویی