عقیله جمالزاده - کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی و مدرس دانشگاه پیام نور
سیدابوالقاسم نقیبی - دانشیار دانشگاه شهید مطهری

عقد نکاح بین زن و مرد و توسط آنها یا نماینده قانونی شان منعقد می گردد. در برخی موارد،عقد نکاح توسط فردی غیر از زن و مرد یا نماینده قانونی آنها محقق می گردد که در این صورت،فضولی محسوب می شود. یکی از مصادیق نکاح فضولی، نکاح منعقده برای صغیرین می باشد. بنابه نظر اکثر فقها نکاح فضولی بین صغیر و صغیره می تواند توسط ولی آنها یا فردی غیر ازولی منعقد شود. نکاح فضولی بین صغیرین صحیح و غیرنافذ است و نفوذ آن و ترتب آثار برآن، منوط به صدور اجازه معقودله یا معقودلها یا هر دو و یا نماینده هر کدام از آنها می باشد.نصی وجود دارد که برای ثبوت مهر و ارث، فرد نابالغ بعد از بلوغ علاوه بر رضایت به عقد بایدسوگند نیز یاد کند. اگرکسی که ولی یا وکیل است و علم دارد به اینکه می تواند برای صغیرینعقد نکاح منعقدکند، نکاح را به عنوان فضولی منعقد کند،در این صورت، به صحت و لزوم نکاححکم شده است و آثار نکاح فضولی بر آن بار نمی شود. مقاله حاضر هریک از موارد یاد شده را براساس دیدگاه فقهای امامیه بررسی می کند.

نکاح فضولی، صغیرین، اجازه، رد، سوگند