محمدحسن نجاری - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سمنان
شهناز وزیری پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته فقه و حقوق اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث پردیس تهران

در فقه اسلام، حقوق و امتیازات ویژهای به زوج اعطا شده است تا بتواند وظایف خود را بهخوبی انجام دهد؛ لکن گاهی زوج به جهت برخی حقوق و امتیازات خود مانند حق ریاست برخانواده، از جایگاه و موقعیت خود در خانواده به ضرر دیگر اعضای خانواده استفاده کرده وموجبات وارد آمدن آسیب های جسمی و روحی به ایشان را فراهم می سازد. با توجه به نظامعادلانه حقوق اسلام، پرسش اساسی پیرامون مسیله مذکور این است که چه راهکارهایپیشگیرانه ای در جهت جلوگیری از سوءاستفاده زوج از حقوق خود در نظر گرفته شده است درپاسخ به این سوال باید گفت مواردی مانند اجرت المثل، عده، حضانت و وجود محلل در طلاق هایمکرر و نیز مواردی مانند طلاق قضایی، فرستادن زوجین نزد مشاوران و لزوم اخذ گواهی ازایشان در قانون ایران در راستای پیشگیری از سوءاستفاده زوج از برخی حقوق خود است. با اینحال، ضمانت اجراهای موجود عملا کافی نیست و راهکارهای پیشگیرانه در قوانین کمتر به چشممیخورد. از همین رو، لازم است با ایجاد محدودیت جزیی در صلاحیت اعمال حق و با پر رنگ ترکردن مسوولیت مدنی و کیفری، از سوءاستفاده زوج از حقوقش جلوگیری شود.

سوءاستفاده از حق، پیشگیری، قاعده لاضرر، حقوق زوج، ریاست زوج، حق طلاق، حق رجوع