پرویز عامری - استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه شیراز
هاجر یاسینی نیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شیراز

در دو دهه اخیر آزمایش های ژنتیک به عنوان یکی از ادله اثبات در دعاوی نسب، مورد توجهقرار گرفته است؛ بدین جهت تبیین اعتبار علمی و حقوقی آن، ضرورت خاصی دارد .شناخته شده ترین آزمایش ها در موضوع اثبات نسب، آزمایش تجزیه گروه های خونی وآزمایش DNA است و مورد اخیر قطعیت واعتبار علمی بیشتری دارد. با توجه به اطمینانی که از نتایج آزمایش DNA حاصل می شود، این سوال مطرح است که آیا می توان با استناد به آزمایش مزبور حکم به اثبات نسب داد برخی تمایل به این نظریه دارند که آزمایش ژنتیک درعرض ادله دیگر نظیر اماره فراش قرار می گیرد و می تواند مثبت نسب باشد. با این سوال فرعینیز مواجه هستیم که مراجعه به آزمایش ژنتیک در دعوی اثبات نسب در بین چه کسانی قابلاتکا و اعتناست یافته مقاله حاضر این است که آزمایش ژنتیک نمی تواند به خودی خود ومستقلا در اثبات نسب مورد مراجعه قرار گیرد. نتیجه آزمایش ژنتیک همواره ایجاد علمنمی کند؛ متعلق علم حاصل از آزمایش ژنتیک، با متعلق علم قاضی به وجود نسب از دو جنسهستند و در نتیجه، فرض تعارض نتیجه آزمایش با علم قاضی منتفی است. این آزمایش دردقیق ترین حالت می تواند رابطه خونی را اثبات کند؛ حال آن که نسب یک رابطه حقوقی است وبدون وجود شرایط اماره فراش نمی توان به آزمایش ژنتیک برای وجود نسب اعتنا کرد. درصورت وجود اماره فراش، این اماره است که نسب را اثبات می کند نه آزمایش ژنتیک. به همیندلیل، در موارد تحقق اماره فراش، مراجعه به آزمایش ژنتیک برای اثبات برخی دعاوی فرعیمانند احتمال عوض شدن نوزادان می تواند راه گشا باشد.

قرابت نسبی، اماره فراش، آزمایش های ژنتیک، اثبات نسب، نفی نسب