سیدعلیرضا میرکمالی - استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهیدبهشتی
میرسیدمهدی کاظمینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خانواده پژوهشکده خانواده دانشگاه شهیدبهشتی

در نظام حقوقی ایران مواردی وجود دارد که متضمن نفی استحقاق زن بر دریافت مهرالمثل است.موارد مزبور منوط است به این که زن عالم به حرمت رابطه جنسی مربوط باشد. عمده نویسندگانمبنای فقهی چنین حکمی را قاعده لا مهر لبغی دانسته اند؛ با این حال، در خصوص این قاعده و مفاد آن پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. سوال اصلی این است که آیا اساسا می توان حکم مزبور رایک قاعده فقهی دانست در این صورت، مفردات قاعده یعنی مهر به چه معناست و موارد نفوذ آن در نظام حقوقی ایران کدام است مقاله حاضر به بررسی سوالات مزبور پرداخته و در نهایت به این نتیجه رسیده است که با توجه به اوصاف قواعد فقهی از جمله کلی بودن و شرعی بودن، حکم لامهر لبغی را می توان قاعده ای فقهی دانست که مستند به روایات متعدد، تسالم اصحاب و اجماع می باشد. همچنین مصادیق نفوذ این قاعده در نظام حقوقی ایران از جمله بحث تعلق مهرالمثل و ارش البکاره به زانیه، مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.

قاعده فقهی، مهرالمثل، بغی، ارش البکاره، افضاء