حبیب اله شیروانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه مدرس
سیدعلی محمد مدرس ثانوی - دانشیاردانشکده کشاورزی دانشگاه مدرس
آریا دولت آبادیان - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه مدرس

به منظور بررسی اثر بذر غنی شده با عناصر کم مصرف روی و منگنز بر عملکرد کیفی دو رقم گلرنگ پاییزه تحت تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس واقع در 17 کیلومتری بزرگراه تهران‐کرج و در سال زراعی 1383‐1384 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل اصلی شامل سطوح مختلف تنشخشکی در سه سطح (بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و گرده افشانی) و عامل فرعی شامل ترکیبی از غلظت های مختلف روی و منگنز بذر، و رقم بود. غلظتهای مختلف روی و منگنز بذر در سه سطح (دارای روی و منگنز کم، دارای روی زیاد و دارای منگنز زیاد) و رقم در دو سطح (رقم ورامین 295 و رقم 5151 LRV ( بود. مزارع مادری در فصل کاشت قبلی با سولفات روی یا سولفات منگنز محلول پاشی شده و بذرهای برداشت شده از این مزارع پس از انجام آزمایشهای دقیق و اطمینان از بالا بودن غلظت روی یا منگنز نسبت به شاهد، در این آزمایش استفاده شدند. صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از: پرولین برگ، قندهای محلول کل برگ، درصد روغن دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه. اثر تنش خشکی بر تجمع پرولین و قندهای محلول در برگ کاملا معنیدار بود به طوری که تحت شرایط تنش، بیشترین مقدار پرولین و قندهای محلول در برگها تجمع یافت. درصد روغن دانه به طور معنیداری تحت تاثیر هیچ یک از تیمارهای اعمال شده (و از جمله تنشخشکی) قرار نگرفت. تحت شرایط تنش در مرحله زایشی اسید پالمیتولییک (1:16 (بیشترین مقدار را داشت. تحت شرایط تنش، بیشترین مقدار اسیدهای چرب اشباع پالمیتیک و استیاریک و نیز کمترین مقدار اسیدچرب غیر اشباع لینولنیک تولید شد.

گلرنگ، تنش خشکی، غلظت روی و منگنز بذر، پرولین، قندهای محلول کل، روغن، اسیدهای چرب