قادر میرزاقادری - دانشجوی دوره دکتری دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
قاسم کریم زاده - دانشیاردانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
حسین شاهسوندحسنی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مختار جلالی جواران - دانشیاردانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

تریتی پایرم (AABBEbEb; 42=6x=2n (یک آلوهگزاپلویید مصنوعی جدید است که از تلاقی گندم دوروم (AABB; 28=4x=2n (با گیاه تینوپایرم بسارابیکوم (EbEb; 14=2x=2n (و سپس دو برابر کردن کروموزوم های هیبرید حاصل به وجود آمده است. تریتیپایرمهای ثانویه نیز به گیاهان حاصل از تلاقی گندم با تریتیپایرم در طی نسل های در حال تفرق، گفته میشود. در بررسی دورگهای حاصل از گیاهان زراعی با خویشاوندان وحشی، مطالعه ساختار کروموزومی و میزان باروری آنها بسیار مهم است. به همین منظور گندم نوید (42=6x=2n; AABBDD (با تریتیپایرم تلاقی داده و نتاج F1 بدست آمد. از خودگشنی بذور F1 ،بذور نسل دوم (F2 (ایجاد شده و تعداد کروموزوم آنها تعیین گردید. بوته های 42 کروموزومی نسل F2 انتخاب و رفتار کروموزومی آنها طی میوز مورد مطالعه قرار گرفت. با وجود پایداری کروموزومی و باروری بالای والدین اولیه یعنی گندم نوید و تریتیپایرم، پایداری کروموزومی وباروری گیاهان نسل دوم پایین بود که دلیل این امر را میتوان وجود یونی والنت ها و تری والنت به همراه بیوالنتها در طی متافاز I میوز دانست که نشاندهنده عدم همولوژی ژنوم های Eb و D و همولوژی احتمالی ژنوم Eb با ژنوم های A یا B می باشد. نتایج بررسی میوزی در گیاهان نسل دوم نشان داد که امکان دستیابی به ترکیبات مختلف کروموزومی و ایجاد لاینهای دارای کروموزومهای اضافی و یا جایگزینی در نتاج نسل های در حال تفرق وجود دارد.

گندم، تریتی پایرم، ساختار کروموزومی، میوز، هیبرید