مجید طوسی مجرد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
محمدرضا بی همتا - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
منوچهر خدارحمی - عضو هییت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج (بخش غلات)

به منظور مطالعه نحوه توارث مقاومت به خشکی در برخی ازصفات گندم، هفت رقم گندم نان، به همراه نتاج آنها بر اساس طرح آمیزشی دای آلل یک طرفه، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در دو شرایط نرمال و تنش خشکی در سال 1383 در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر کاشته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که درهر دو شرایط نرمال و تنش خشکی بین ژنوتیپها برای کلیه صفات بجز صفات سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن دانه در شرایط تنش تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. نتایج تجزیه دیآلل نشان داد که در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی قابلیت ترکیبپذیری عمومی کلیه صفات بجز صفت تعداد سنبله در بوته در شرایط تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد معنیدار است. قابلیت ترکیبپذیری خصوصی کلیه صفات بجز تعداد روز تا رسیدگی درهر دو شرایط نرمال و تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد معنیدار است. در کنترل اغلب صفات هم اثر افزایش و هم اثر غیرافزایشی دخالت دارند و افزایش اکثر صفات با آللهای غالب کنترل میشود. در شرایط نرمال صفات تعداد سنبلچه بارور در سنبله و طول بیرون آمدگی پدانکل و در شرایط تنش خشکی صفت عملکرد دانه سنبله بیشترین مقدار وراثت پذیری عمومی را دارا بودند.

گندم، خشکی، تجزیه دی آلل، پارامترهای ژنتیکی، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی