اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر خصوصیات مورفولوژیک و درصد اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum ammi (Linn). Sprague)

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر خصوصیات مورفولوژیک و درصد اسانس گیاه دارویی زنیان، تحقیقی در سال زراعی 83‐82 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد با استفاده از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار به اجراء درآمد. کشت در چهار تاریخ 16 اسفند، 8 فروردین، 29 فروردین و 19 اردیبهشت بصورت مستقیم صورت گرفت. تراکم گیاهی دارای چهار سطح 10 ،30 ،50 و 70 بوته در متر مربع بود که از طریق تنظیم فاصله روی ردیف اعمال شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان سبز شدن بذورتحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت به نحوی که کشت دیر هنگام زنیان در 19 اردیبهشت با عدم سبز شدن همراه بود. بالاترین میزان ارتفاع کانوپی، تعداد انشعاب ساقهای، تعداد چترک در چتر و عملکرد دانه در تاریخ کشت دوم و بیشترین تعداد انشعاب طوقهای و وزن هزار دانه در تاریخ کشت اول بدست آمد. تراکم نیز بر عمده صفات تحت بررسی تاثیر داشت. با افزایش تراکم ارتفاع کانوپی و ارتفاع ساقه اصلی افزایش یافت ولی قطر ساقه، تعداد انشعابات طوقهای، ساقهای، اولیه و ثانویه، تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در چترک، وزن دانه در بوته، وزن خشک و شاخص برداشت روند کاهشی از خود نشان دادند. تاثیر تراکم بر تعداد چترک در چتر و وزن هزار دانه معنیدار نبود ولی از نظر کمی با بالا رفتن تراکم میانگین عددی این صفات کاهش یافت. عملکرد دانه با افزایش تراکم از 10 به 50 بوته افزایش یافت ولی تراکم 70 بوته سبب کاهش میزان عملکرد شد که البته از لحاظ آماری معنیدار نبود. تاثیر تاریخ کاشت بر درصد اسانس بذر زنیان معنیدار نبود ولی عملکرد اسانس تحت تاثیر قرار گرفت و با تاخیر در کاشت درصد اسانس روند کاهشی از خود نشان داد. با افزایش تراکم درصد و عملکرد اسانس افزایش یافت. به نظر میرسد بهترین تاریخ کاشت و تراکم برای حصول عملکرد دانه در شرایط مشهد تایخ کشت 8 فروردین با تراکم 50 بوته در متر مربع باشد.

Keywords:

گیاهان دارویی , عملکرد دانه , عملکرد اسانس