یحیی امام - استاددانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
علی احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
محمد پسرک لی - استاد بخش علوم گیاهی دانشگاه آریزونا

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم با مدیریت های متفاوت بقایای گیاهی و کاربرد سطوح مختلف نیتروژن در روش های مختلف خاک ورزی آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 1385‐1384 در اراضی زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کرت های دو بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه روش مختلف خاک ورزی به عنوان عامل اصلی (1‐ شخم با گاوآهن برگرداندار + دو دیسک عمود برهم ، T1 2‐ شخم با گاوآهن قلمی + دو دیسک عمود بر هم ، T2‐ تنها دو دیسک عمود برهم ، T3)، سه سطح باقی گذاردن بقایای گیاهی (صفر، 50 و 100 درصد وزن بقایای گندم به ترتیب R1، R2 و R3) به عنوان عامل فرعی و سه سطح نیتروژن (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره به ترتیب N1، N2 و N3) به عنوان عامل فرعی ‐ فرعی بود. نتایج بدست آمده نشان داد که نیتروژن ، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم دیم را به صورت معنی دار افزایش داد. حفظ بقایای گندم با ازدیاد عملکرد دانه و وزن هزاردانه در سال بعد همراه بود. تیمار خاک ورزی بر عملکرد دانه اثر معنی داری داشت و بیشترین عملکرد دانه از روش خاک ورزی دو دیسک عمود بر هم (g.m2 99.01) به دست آمد. عملکرد دانه تحت تاثیر متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت . از بین اجزای عملکرد دانه ، وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله تحت تاثیر متقابل بقایا و نیتروژن قرار گرفت و بیشترین وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله از تیمار R3 × N3 به دست آمد. به طور کلی نتایج حاکی از آن است که حفظ بقایا همراه با کاربرد کود نیتروژن در شرایط مشابه با پژوهش حاضر می تواند موجب بهبود عملکرد گندم دیم از راه ازدیاد وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله گردد.

عملکردگندم دیم ، خاک ورزی ، کود نیتروژن دار، بقایای گیاهی