محمدرضا میرزایی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
علی قدمی فیروزآبادی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
محمد عبداللهیان نوقابی - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند

در این تحقیق تاثیر توام میزان عناصر نیتروژن و فسفر در دو روش آبیاری شیاری و قطره ای نواری بر عملکرد و کیفیت بذر چغندرقند رقم 7233 مورد بررسی قرار گرفت . آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 83 و 84 در ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. روش های آبیاری در کرت های اصلی و چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح فسفر (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) به صورت ترکیب فاکتوریل به کرت های فرعی اختصاص داده شدند. سپس عملکرد بذر، و برخی صفات کیفی و تکنولوژیکی بذر چغندرقند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد حجم کل آب مصرفی در آبیاری قطره ای نواری نسبت به نشتی حدود 50 درصد کاهش یافت ، اما کارایی مصرف آب در روش آبیاری قطره ای نواری معادل 0.59 کیلوگرم بر مترمکعب آب مصرفی بود که نسبت به روش آبیاری شیاری به بیش از دو برابر افزایش یافت . عملکرد کمی بذر به طور معنی داری تحت تاثیر مقادیر مختلف نیتروژن و همچنین اثر متقابل نیتروژن ×سال و اثر متقابل آبیاری ×فسفر×سال قرار گرفت . اثر متقابل روش آبیاری ×نیتروژن و اثر متقابل روش آبیاری ×فسفر×سال روی جوانه زنی بذرها معنی دار بودند. اگرچه هیچ یک از تیمارها بر غلظت فسفر بذر تاثیر معنی دار نداشتند. لیکن سطوح مختلف نیتروژن و اثر متقابل فسفر×سال ، بر غلظت پتاسیم بذر تاثیر معنی دار داشت . غلظت سدیم بذور نیز تحت اثر دو روش آبیاری، اثر متقابل روش آبیاری ×سال ، اثر متقابل روش آبیاری ×فسفر×نیتروژن و سال قرار گرفت . با افزایش مصرف نیتروژن ، در روش آبیاری قطره ای نواری عملکرد بذر و عملکرد بذر استاندارد افزایش بیشتری داشتند. عدم مصرف نیتروژن باعث کاهش معنی دار درصد جوانه زنی بذر چغندرقند در روش آبیاری قطره ای نواری گردید، اما در روش آبیاری شیاری با افزایش مصرف نیتروژن تفاوت معنی دار درصد جوانه زنی بذر بوجود نیامد. به طور کلی ، روش آبیاری قطره ای نواری و مصرف 120 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن جهت برداشت حداکثر عملکرد بذر استاندارد و بیشترین درصد جوانه زنی و همچنین کارایی مصرف آب برای تولید بذر چغندرقند در شرایط مشابه قابل توصیه می باشد.

بذر چغندرقند، آبیاری قطره ای نواری ، آبیاری شیاری ، نیتروژن ، فسفر، کارایی مصرف آب