اثرتنش کم آبی درمراحل انتهایی رشدبرعملکردوکیفیت روغن دانه ارقام کلزا Brassica napus L

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی در مراحل انتهایی رشد بر عملکرد و کیفیت روغن دانه ارقام کلزا آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1388-89 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی بهمن شهرستان ابر کوه انجام گرفت در این آزمایش تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در 4 سطح شامل I1 آبیاری معمول بر اساس تخلیه 40 درصد آب قابل استفاده I آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله ساقه دهی تا رسیدگی I3 آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله گلدهی تا رسیدگی I4 آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله دانه بندی تا رسیدگی و ارقام کلزا به عنوان فاکتور فرعی در 5 سطح شامل هایولا 401 زرفام مدنا ساریگل و آپشن 500 مورد بررسی قرار گرفتند نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین ارقام و سطوح آبیاری برای عملکرد دانه درصد روغن درصد پروتیین و میزان گلوکوزینولات کنجاله و اسیدهای چرب وجود داشت P< - 0.01 تنش کم آبی سبب کاهش عملکرد دانه I4 : 10٪ و I3:26٪ و I2: 28٪ درصد روغن I4: 4.3٪ و I3: 6.2 و I2: 5.6 ٪ اسید اولییک I4: 0.7٪ و I3: 1٪ و I2:1.1٪ و اسید لینولنیک I4: 7.5٪ و I3: 6.7٪ و I2: 7.4٪ شد در حالی که درصد پروتیین I4: 3٪ و I3: 1.6٪ و I2: 0.2٪ میزان گلوکوزینولات I4: 171٪ و I3: 109٪ و I2:155٪ و اسید لینولییک I4:5٪ و I3: 5.4 و I2: 6.3٪ را افزایش داد بیشترین میزان پروتیین کنجاله 50.2٪ و اسید لینوییک 19.4٪ در سطح I3 رقم زرفام و بیشترین میزان اسید اولییک 70.7٪ در سطح I1 رقم مدنا بدست آمد همچنین در بین ارقام هایولا 401 کمترین میزان گلوکوزینولات 19.9 میکرومول بر گرم را داشت در در این بررسی ارقام زرفام و هایولا 401 به ترتیب با 4006 و 3991 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند با توجه به نتایج ارقام هایولا 401 و زرفام به لحاظ عملکرد دانه روغن و پروتیین بالا در منطقه مورد مطالعه و در بین تیمار های بررسی شده برتر بودند ولی بهترین کیفیت روغن به لحاظ کمترین میزان اسید چرب اشباع 6٪ از ارقام مدنا و ساریگل بدست آمد