احسان علویان مهریان - دانشجوی کارشناسی ارشد
مسعود بهار - دانشیاردانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
مجید طالبی بداف - استادیاردانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.

نخود در سطح وسیعی از مناطق غربی ایران (استانهای کرمانشاه، همدان، لرستان وچهارمحالوبختیاری) کشت میشود. با توجه به نقش مهم ریزوبیومها در تثبیت بیولوژیکی نیتروژن و افزایش عملکرد نخود، شناسایی گونههای ریزوبیومی همزیست با آن و نیز تعیین ساختار جمعیتی آنها در مناطق مختلف اکولوژیکی برای مدیریت توسعه این محصول در ایران ضروری است. در این مطالعه، شناسایی گونههای ریزوبیومی همزیست با نخود مناطق غربیایران براساس روشهای مورفولوژیکی و مولکولی شاملRFLP- PCR ناحیه عمومی 16S rDNA و تعیین توالی نوکلیوتیدی این قطعه ژنی به همراه ردیابی و توالییابی ژنهای موثر در همزیستی (nifH, nodC (بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که تنوع گونههای ریزوبیومی همزیست نخود در مناطق نامبرده محدود و اکثر جدایههای همزیست با نخود از گونه cicer Mesorhizobium است. جدایههایی از tumefaciens Agrobacterium نیز درگرههای نخود کشتشده در خاکهای لرستان ردیابی شد که توانایی تثبیت نیتروژن مولکولی آنها ثابت نشده است. احتمالا سابقه طولانی کشت نخود در استانهای غربی کشور و رابطه بسیار اختصاصی ریزوبیومهای نخود با میزبان، در غالبیت cicer. M و فقدان گونههای دیگری از .sp Mesorhizobium همزیست نخود در این مناطق نقش داشته باشد.

nodC, nifH،rDNA S16ژن، Mesorhizobium ciceri ،نخود، آگروباکتریوم