معروف خلیلی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، دانشجوی دکتری اصلاح نباتات دانشگاه تبریز
محمد تورچی - استاددانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سعید اهری زاد - دانشیاردانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمد مقدم - استاددانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

به منظور شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده ( صفات کمی QTLs ( مرتبط با مالت در دانه جوو ارزیابی شاخصهای مربوط، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 با استفاده از 72 لاین های پلو ید مضاعف و والدین آنها (استپتو و مورکس) در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مهاباد و مرکز تحقیقات کشاورزی میاندو ،با در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شد. صفات انرژی جوانه زنی، درصد کل جوانه زنی، خواب بذر، پروتیین دانه، مقدار عصاره مالت دانه، مقدار پوسته دانه، وزن هکتولیتر دانه، چاقی بذر، ارتفاع بوته، روز تا سنبلهدهی، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه اندازه گیری شد. تجزیه QTL به روش مکانیابی فاصله ای مرکب براساس میانگین دو محیط انجام گرفت . برای بررسی تاثیرات اپیستازی افزایشی × افزایشی و آزمون تاثیرات اصلی QTLهای شناسایی شده در یک مدل رگرسیون چند گانه، از روش مکانیابی فاصلهای چندگانه استفاده شد. در مجموع 56 QTL با 5.2≥LOD برای صفات مختلف شناسایی شد. واریانس فنوتیپی کل توجیه شده به وسیله این QTLها برای صفات مختلف از 15/37 تا 24/77 درصد متغیر بود که بهترتیب به شاخص برداشت و مقدار پروتیین دانه تعلق داشت. بیشترین مقدار LOD برای QTL کنترل کننده وزن هزاردانه (36 6 ( /روی کروموزوم 4H بهدست آمد و بیشترین QTLها مربوط به شاخص کیفیت و کمیت مالت دانه جو روی کروموزوم های 1H ،2H ،3H ،4H ،5H و 7H مکانیابی شدند. 12 اثر اپیستازی افزایشی × افزایشی بین QTL های شناسایی شده معنادار شدند. در لاین های تحت مطالعه، تفکیک متجاوز در دو جهت مثبت و منفی با تنوع زیاد از نظر صفات مرتبط با کمیت وکیفیت مالت دانه جو مشاهده شد که از این تنوع میتوان برای اهداف مختلف به نژادی استفاده کرد.

جو، شاخصهای ساده صفات مالت، مالت، QTL