فاطمه بیدخوانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان
علی اکبر محمدی میریک - استادیاردانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان
حسین دشتی - دانشیار دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی دو زیرگونه بزرک برای عملکرد دانه و اجزای آن،50 ژنوتیپ بزرک ارزیابی شدند. نتایج نشان داد بین میانگین دو زیرگونه و نواحی مختلف از لحاظ برخی اجزای عملکرد اختلاف معنیداری مشاهده شد. میانگین صفات تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول در زیرگونه Usitatissimum و وزن هزاردانه در Mediteranum بیشتر بود. تنوع ژنتیکی در مناطق مختلف و بسته به صفت، متفاوت بود. بین ژنوتیپها، تعداد کپسول در بوته از 9/13 تا 7/81 ،تعداددانه در کپسول از 4/5 تا 22/9 ،و وزن هزاردانه از 5/2 تا 4/6 گرم متغیر بود و عملکرد دانه در بوته از 3/0 تا 06/9 گرم و عملکرد دانه از 7/188 تا 1453 کیلوگرم در هکتار بهترتیب در ژنوتیپهای نروژ1005 و لیبی1686 بهدست آمد که بیانگر پتانسیل ژنتیکی بالقوه برای بهبود صفات مهم بزرک است. تجزیه خوشهای ژنوتیپها را به شش گروه تفکیک کرد که گروه اول با بیشترین تعداد کپسول در بوته به همراه گروههای دوم و سوم از نظر عملکرد دانه، گروههای برتر شناسایی شدند. تعداد کپسول در بوته دارای بیشترین همبستگی ژنتیکی ناشی از تاثیرات مستقیم و همچنین تاثیرات غیرمستقیم منفی از طریق وزن هزاردانه بر عملکرد دانه در بوته بود.

تجزیه خوشه ای، ژرمپلاسم، ضرایب مسیر، همبستگی ژنتیکی