احمدرضا کوچکی - استادیارموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
محمدرضا مهرور - استادیارموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
امیر یزدان سپاس - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
محمود ناظری - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

به منظور ارزیابی و گزی نش ارقام تریتیکاله با عملکرد بیشتر و صفات مطلوب زراعی و فیزیولوژیکی، سی ریافتید )ژنوتیپنمون ( ژن از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم )سیمیت(آزمایشی مکزیک، آلفا در قالب طرح لاتیس در دو تکرار و در سه ایستگاه تحقیقاتی کرج، مشهد و در سال زراعی بیرجند 1389-1390 اجرا شد. نتایج هاز تجزی آمده دست به واریانس مرکب، تاثیر نمون ژن بر عملکرد دانه و بیشتر صفات را در سطح احتمال دار نشان داده معنی درصد 1 که بیانگر واکنش متفاوت استها نمون ژن . های ضریب همبستگی بین صفات مختلف نشان داد که عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنیداری با صفات انتقال مواد یعنی انتقال مواد دوباره نورساختی )فتوسنتزی( ، کارایی ساقه در انتقال ذخایر به دانه و نیز وزن )پدانکلدمگل ( ، دمگل درازای و هوزن میانگر دوم داشت. با استفاده از رگرسیون مرحلهای دو صفت انتقال دوباره و دمگل درازایبه ترتیب بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه نشان دادند، به طوری که این دو صفت در مجموع (R2= /0 533) از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. بر پایه نمودار چندضلعی ژن نمونه ای 23،20و 29 در سه محیط جزو مطلوبترین بودند. با ترسیم بایپلات ژن نمون در صفت، عملکرد دانه با صفت انتقال دوباره، بیشترین رابطه را داشت. بر این پایه ژن نمون 23 با شجرهIRON_2/5/DISB5/3/S…BAGAL_2//FARAS_1 و ژن نمون های رگه خواهری )سیسترلاین( 29 و 28 با جرهLIRON_2/5/DISB5/3/SPHD/PVN//YOGUI... و ژن نمون 20 با شجرهDAHBI_6/3/ARDI_1/TOPO 1419//ERIZO… با دارا بودن انتقال دوباره بیشتر و عملکرد بالاتر مشخص و گزینش شدند. بنابراین به نظر میرسد از صفت انتقال دوباره میتوان به عنوان معیاری برای گزینش رگه (لاین)های تریتیکاله استفاده کرد.

آزمایشهای بین المللی، انتقال دوباره مواد، تریتیکاله، عملکرد دانه