بهزاد جمالزهی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد
معرفت مصطفوی راد - استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، رشت، ایران
محمدحسین انصاری - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

بهمنظور ارزیابی کمیت و کیفیت عملکرد برخی رقم های رشد محدود و رشد نامحدود لوبیا در واکنش به تاریخهای مختلف کاشت، آزمایشی در بهار و تابستان سال 1393 بهصورت کرت های خردشده )اسپلیت پلات( با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه تالش انجام شد. پنج تاریخ کاشت شامل 15 و 25 اردیبهشت، 4 خرداد، 14 خرداد، 24 خرداد و شش رقم لوبیا شامل صدری )تیپ رونده(، گلی )تیپ رونده(، اختر )تیپ ایستاده(، پاک )تیپ نیمه رونده( و درسا )تیپ رونده( به همراه رقم محلی پاچباقلا )تیپ ایستاده( بهعنوان شاهد به صورت تصادفی بهترتیب در کرتهای اصلی و کرتهای فرعی قرار گرفتند. رقم پاک بیشترین عملکرد دانه را در نخستین تاریخ کاشت ) 15 اردیبهشت( داشت، ولی تفاوت معنیداری بین عملکرد دانه رقم پاک و توده پاچباقلا وجود نداشت. بالاترین شمار غلاف در بوته در تاریخ کاشت اول در رقم پاک به دست آمد. بیشترین عملکرد زیستتوده به اثر متقابل رقم پاک و تاریخ کاشت پنجم ) 24 خرداد( اختصاص داشت. افزون بر این، میزان پروتیین دانه لوبیا در کشتهای دیرهنگام افزایش یافت. به طوری که رابطه معکوس بین عملکرد دانه و محتوای پروتیین دانه لوبیا وجود داشت. در شرایط اقلیمی تالش، شاخصهای مهم افزایش عملکرد دانه در توده بومی و رقم های مورد بررسی لوبیا شامل شمار غلاف در بوته، شمار دانه در غلاف، وزن صد دانه و شاخص برداشت بود. به طورکلی، تاریخ کاشت اول ) 15 اردیبهشت( سبب افزایش عملکرد دانه بهترتیب در رقم پاک و توده بومی پاچباقلا در شرایط اقلیمی منطقه شد.

پاچ باقلا، پروتیین دانه، تاریخ کاشت، تیپهای ایستاده و رونده، رقم