هادی اعظمی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
سیدهادی زرقانی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
علی اکبر دبیری - دانش آموخته جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

از آنجایی که منطق هگرایی به معنای بذل توجه ویژه به یک منطقه جغرافیایی مشخص است، کشورها برای عضویت و شکل دهی به سازمان های منطقه ای و تحقق منافع و ایده آل هایشان به مناطقی توجه می کنند که بیشترین وابستگی اقتصادی، سیاسی- امنیتی و فرهنگی را به آن داشته باشند. در واقع، دولت ها سازمان های منطقه ای را براساس اولویت های منطقه ای و دیدگاه های ژیوپلیتیک خود بر می گزینند. در این پژوهش با استفاده از ساختار فضایی نظریه سیستم ژیوپلیتیک جهانی، به بررسی جایگاه کشورهای سازمان همکاری شانگهای و نیز ایران در قلمرو ژیواستراتژیک و مناطق ژیوپلیتیک پرداخته شده و زمینه های جغرافیایی و اولویت های منطقه ای اعضای آن مشخص گردیده است. در نهایت دیدگاه های ژیوپلیتیک چین و روسیه به عنوان دو قدرت اصلی این سازمان و ایران به عنوان عضو ناظر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است نشان م یدهد که بر خلاف روسیه و چین که شکل دهی و عضویت در این سازمان بر اساس اولویت های منطقه ای و دیدگاههای ژیوپلیتیک آن ها صورت پذیرفته است، عضویت ایران در این سازمان انطباق چندانی با اولویت منطقه ای و هویت ژیوپلیتیک آن ندارد.

منطقه گرایی، اولویت منطقه ای، دیدگاه ژیوپلیتیک، جمهوری اسلامی ایران، سازمان همکاری شانگهای