الیاس نیستانی - عضو هییت علمی ایستگاه تحقیقات دیم شمال خراسان، خراسان- ایران
علی اکبر محمودی - عضو هییت علمی ایستگاه تحقیقات دیم شمال خراسان، خراسان- ایران

این طرح برای تعیین همبستگی ژنتیکی بین تعدادی از صفات در 15 ژنوتیپ عدس با عملکرد دانه در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 82-1381 در ایستگاه تحقیقات دیم شمال خراسان (شیروان) اجرا شد. در طول فصل رشد و بعد از برداشت از صفات تعداد روز تا جوانه زدن، تعداد روز تا 50 درصد گل دهی، تعداد روز تا رسیدن، تعداد انشعابات اولیه و ثانویه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در یک بوته، وزن کل دانه ها در یک بوته، وزن 100 دانه، وزن اندام های هوایی (بیوماس) و عملکرد دانه یادداشت برداری شد. با استفاده از رگرسیون چند مرحله ای (صعودی، نزولی و گام به گام) مناسب ترین مدل برای عملکرد دانه تشکیل شد. سپس با استفاده از روش تجزیه علیت، همبستگی ژنوتیپی بین صفات باقیمانده در مدل، به آثار مستقیم و آثار غیر مستقیم تفکیک شد. با توجه به همبستگی ژنوتیپی و نیز تجزیه علیت، تعداد دانه در بوته (با اثر مستقیم معادل 1/591) مهمترین مولفه موثر بر مقدار عملکرد دانه تشخیص داده شد. اثر مستقیم ارتفاع بوته و وزن اندام های هوایی (بیوماس) نیز مثبت بود. همبستگی ژنوتیپی وزن 100 دانه با عملکرد دانه منفی و معنی دار بود (0/01> p).

اجزای عملکرد، تجزیه علیت، عدس، عملکرد و همبستگی