حسین رضا رحیم سروش - عضو هییت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت- ایران
احمد اشراقی - محقق معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران- ایران

انتخاب ارقام جدید و پرمحصول با پایداری عملکرد خوب یکی از اهداف مهم اصلاح برنج می باشد. بدین منظور عملکرد هشت‎ ‎لاین برنج همراه با رقم نعمت به عنوان شاهد درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در شش منطقه گیلان و مازندران به مدت دو سال مقایسه شد. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر ساده رقم و اثر متقابل رقم × مکان × سال معنی دار بود. برای تعیین لاین های پایدار از نه روش پایداری استفاده شد. لاین هفت به روش واریانس محیطی و لاین یک با چهار روش شامل ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا و ضریب تبیین از لاین های پایدار بودند. لاین پنج براساس معیارهای واریانس و ضریب تغییرات درون مکانی و لاین چهار با استفاده از ضریب رگرسیون و انحراف از خط رگرسیون، از پایدارترین لاین ها شناخته شدند. درنتیجه لاین های هفت، یک، پنج و چهار با استفاده از روشهای مختلف از پایدارترین لاین ها بودند. در این تحقیق لاین های چهار، یک و پنج به خاطر عملکرد زیاد و بیشترین پایداری انتخاب شدند، ولی با در نظر گرفتن سایر ویژگی های مطلوب زراعی و کیفی، لاین چهار به عنوان یک رقم جدید (کادوس) از طرف سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی‎ ‎در سال 1383 معرفی شد.

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط ، برنج، پارامترهای پایداری ، لاین های امیدبخش ، مقایسه عملکرد