شجاع احمدوند - استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

این مقاله بین دو وجهه عمده از اسلام تفکیک قایل است : اسلام به عنوان دین و محصول وحی، و اسلام به عنوان قدرت و محصول سنت تاریخی. در نوع نخست اسلام مبتنی بر وحی بدون هرگونه چالشی مورد اعتقاد قلبی همه مسلمانان قرار گرفت اما در خصوص نوع دوم که بنا به اقتضایات محیطی و تاریخی نوع خاصی از ساختار قدرت - که شکل آن در قرآن و سنت مشخص نشده است - در جامعه مسلمانان حاکم شده، جامعه اسلامی قابلیت چالش، نقد، اصلاح و ارتقا دارد. نویسنده که در دوره میانه اسلامی تاکید دارد، ساختار اقتدار طلب قدرت را با خصالی چون شوکت مندی سلطان ، شریعتمداری ظاهربین و اطاعت طلبی مفرط ، مانع اصلی سازگاری جامعه اسلامی با اصول مثبت دموکراسی می داند. بنابراین ضمن آنکه معتقد است هر گونه قضاوت درباره تفکر اسلامی باید بر اساس اسلام مبتنی بر وحی باشد بر آن است که در طول تاریخ در نتیجه تحولات اجتماعی ، خصال اقتدارگرایی کم رنگ تر شده است.

سنت، اقتدار گرایی، شوکت سلطانی، شریعتمداری، تقلب