زهرا محمودی کردی - استادیار گروه حقوق دانشگاه مازندران

هرچند بحث پیرامون روابط میان تجارت و محیط زیست از حدود هشت دهه ی قبل آغاز گردیده، اما نزدیک به سه دهه است که این بحث تبدیل به چالشی جدی میان متخصصان هر دو حوزه شده است. در این بین نظرات و تیوریهای متعددی پیرامون روابط میان این دو حوزه از حقوق بین الملل بیان شده است و از آنجایی که سازمان تجارت جهانی موثرترین و اصلی ترین تنظیم کننده ی روابط تجاری در سطح بین المللی است، مقررات و نحوه ی عملکرد این سازمان از نگاه منتقد طرفداران محیط زیست پنهان نمانده است. در حالی که WTO فاقد یک موافقتنامه ی اختصاصی در رابطه با محیط زیست است، اما اکثر موافقت نامه های تحت پوشش این سازمان دارای ضوابط زیست محیطی هستند که طبق آن ضوابط، کشورهای عضو می توانند اقداماتی در رابطه با حفاظت از محیط زیست انجام دهند. در کنار این ضوابط میتوان به عملکرد زیست محیطی برخی از ارکان و نیز مقررات نهادین WTO نیز اشاره داشت. این مقاله به دنبال نشان دادن جایگاه کنونی محیط زیست در WTO و جایگاهی است که باید به این مقوله ی مهم اختصاص داده شود، هدف آن راهکاری که بیانگر جایگاه شایستهی محیط زیست در WTO باشد، روشی که WTO با پیروی از آن بتواند به بهترین شکل ممکن، میان تجارت و محیط زیست آشتی و سازش برقرار نماید و به تبع آن پاسخ گویی و مسیولیت بیشتر این سازمان را نسبت به مسایل زیست محیطی سبب گردد.

سازمان تجارت جهانی، محیط زیست، مقررات و ضوابط، مقررات بنیادین