محمدحسین زارعی - استادیار حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی
خدیجه شجاعیان - دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

مقاله حاضر بر آن هستیم که چیستی اصل غیر عقلایی بودن به عنوان یکی از جهات نظارت قضایی در نظام کامن لا و اعمال آن را در آرای دیوان عدالت اداری بررسی کنیم. در این راه با توجه به پرونده های مرجع، به مفهوم این اصل، برداشت های دوگانه از آن و انواع تصمیمهایی که در رویه قضایی انگلستان غیر عقلایی اعلام شده اند، میپردازیم. همچنین آن دسته از آرای دیوان عدالت اداری که قابلیت تفسیر در پرتو اصل غیر عقلایی بودن را دارند، بیان میشوند. در آرای هییت عمومی دیوان، میتوان مواردی را یافت که در قلمرو اصل غیر عقلایی بودن در معنای عام می گنجند. مواردی از قبیل نقض اصل برابری و منع تبعیض، عقلانیت و لزوم برقراری تعادل منصفانه میان ملاحظات مرتبط، ابتنای تصمیم بر ملاحظات غیر مرتبط و تصمیم های ظالمانه و محدود کننده حقوق شهروندان مانند سلب مالکیت مشروع، نقض حق دادخواهی و رجوع به مراجع صالح دادگستری.

غیر عقلایی بودن، عقلانیت، فرآیند غیر عقلایی، تصمیمات ظالمانه، حاکمیت قانون