جواد کاشانی - دانشیار گروه حقوق خصوصی و اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی

در بند 2 اصل 158 قانون اساسی یکی از وظایف رییس قوه قضاییه تهیه لوایح قضایی متناسب با جمهوری اسلامی تعیین شده است؛ اما در اصل 74 همان قانون، ابتکار قانون گذاری به ارایه لایحه قانونی وسیله هییت وزیران و طرح قانونی، به پیشنهاد 15 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی منحصر شده. لایحه قضایی در قانون اساسی و قوانین عادی تعریف نشده و امکان ارایه آن از سوی رییس قوه قضاییه ناممکن یا حداقل مسکوت است. شورای نگهبان با ارایه نظریات تفسیری و مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون اختیارات رییس قوه قضاییه هریک به سهم خود کوشیده اند، پاسخی درخور این پرسشها ارایه دهند که مفهوم و محتوای لایحه قضایی چیست آیا رییس قوه قضاییه میتواند بطور مستقیم نسبت به تقدیم لایحه قضایی به مجلس مبادرت کند و آیا هییت وزیران مجاز است لوایح ارسالی از سوی رییس قوه قضاییه را بررسی و تغییر دهد و بالاخره آیا میتواند لوایحی را که از نظر قوه قضاییه جنبه قضایی دارد، بدون موافقت رییس قوه قضاییه تصویب و به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند در این نوشتار کوشش شده مسایل فوق تا حد امکان بازنمایی و میزان قوت و ضعف آنها بررسی شود و مدخلی برای بحث های بعدی در جوامع علمی تمهید کند.

لایحه قانونی، طرح قانونی، لایحه قضایی، اختیارات رییس قوه قضاییه