احسان جاوید - دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
صابر نیاورانی - استادیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با ترسیم محتوای تعهدات بین المللی دولتهای عضو در ماده 2 از آنها میخواهد تا با همکاری و مساعدت بین المللی به دولتهای فاقد امکانات لازم برای تحقق عالی ترین سطوح قابل حصول حقوق مندرج در میثاق مساعدت دهند. تعهد به ارایه کمک و مساعدت بین المللی گویای ابعاد فراسرزمینی تعهدات منبعث از میثاق میباشد. کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با تایید قابلیت اجرایی فراسرزمینی تعهدات ناشی از میثاق اعلام میدارد دولتهای عضو میثاق نه تنها متعهد به اجرای مفاد میثاق در قلمرو سرزمینی خود هستند، بلکه متعهدند مقررات میثاق را نسبت به سرزمین هایی که بر آنها دارای کنترل موثر هستند و یا تحت صلاحیت خود دارند نیز به اجرا بگذارند. دولتهای عضو میثاق باید با بکارگیری امکانات مالی و فنی موجود خود حداکثر تلاششان را به عمل آورند تا به تحقق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سایر کشورها کمک و مساعدت نمایند، اما اگر دولتی به دلیل کمبود امکانات قادر به انجام این تعهدات فراسرزمینی در حوزه حقوق مزبور نباشد، مسیولیتی از باب عدم انجام تعهدات متوجه او نیست. ولی اگر در صورت فراهم بودن شرایط و برخورداری از امکانات مالی کافی، از ایفای این تعهدات قصور نماید، مرتکب نقض میثاق شده و مسیولیت بین المللی او قابل تصور میباشد. هدف مقاله حاضر بررسی قابلیت اجرای فراسرزمینی تعهدات بین المللی دولتها در حوزه حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بشر و ارزیابی امکان مسیولیت بین المللی دولتها در قبال نقض این تعهدات میباشد.

صلاحیت فراسرزمینی، حقوق بشر، میثاق، تعهدات بین المللی، مسیولیت بین المللی