رویکرد کلامی-فلسفی به مساله عینیت صفات و بررسی دیدگاه ملاصدرا و ابن سینا در خصوص آن

مسیله صفات در حوزه کلام و فلسفه و در بحث مربوط به خدا از جدی ترین مسایل حوزه الهیات است. این مسیله در دو حوزه ((ربط صفات با ذات خداوندی)) و ((ربط صفات با یکدیگر)) قابل طرح است. یک بار می توان سوال کرد که آیا اساسا خداوند را می تواند وصفی باشد یا نه و یکبار هم می توان سوال کرد که اوصاف چه نسبتی با ذات و با یکدیگر دارند تلاش های کلامی و فلسفی عمدتا در دو نگاه تعطیل و تشکیل سازمان پذیرفته است، وسایل قایل به تعطیل بحث صفات شده و بعضی نیز در مرز تعطیلی و تشبیه همچنان گرفتارند. و آن ها هم که قایل به تشبیه اند گرفتاری شان کم نیست. در این مقاله سعی بر آن است و نشان داده شود چگونه حکیمان ما در تبیین مسایل سه فاز به زحمت افتاده اند و از این میان ملاصدرا و ابن سینا به تیمی هستند که پیش از دیگران به مسیله صفات عنایت داشته اند. ملاصدرا به عینیت مصداقی صفات با ذات و با یکدیگر معتقد است و ابن سینا به چیزی فراتر از این نیت مصداقی اندیشیده است. و در صفات خدا به این نیت مفهومی قایل است. هر یک از این دو نگاه لوازم و توابع می دارد این نوشتار در راستای آن کاهش یافته است و در پایان به این نتیجه رسیده که نه تنهایی نیت مفهومی توجیه خرسند کننده ای از صفات به دست نمی دهد بلکه عینیت مصداقی هم در جای خود، و صورتی دارد.

Keywords:

صفات , عینیت مصداقی , عینیت مفهومی , خدا