بررسی مدیریت منابع آب برای تأمین نیازهای آبی کشاورزی و مقابله با اثرات خشکسالی در حوضه آبریز

از ابتدای تمدن بشری انسان جهت در اختیار گرفتن منابع آبی طبیعت در تلاش بوده اما بر سر کیفیت و کمیت آن در زمان تامین آب که با نیازهایش هماهنگی ندارد در کشمکش بوده است. غذا نیز همیشه اهمیت اساسی در زندگی انسان داشته و آب برای آن یک جزء ضروری است. بخش کشاورزی مهمترین مصرف کننده آب است به طوری که اگر منابع آبی وجود نداشته باشد هر آنچه در چرخه های تولید ظرفیت سازی شده به بار نخواهد نشست. خشکسالی می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم به بخش کشاورزی خسارت وارد کند زیرا به دلیل اعتماد و تکیه بخش کشاورزی به منابع آبی بیشترین خسارات خشکسالی معطوف به این بخش است. به هر شکل خشکسالی یک پدیده رونده است و اثرات زیانبار آن نسبت به سایر بلایای طبیعی گسترده تر می باشد. خسارات ناشی از خشکسالی در کشورهای در حال توسعه و به خصوص عقب مانده بسیار وسیع است و حتی سرنوشت بین مرگ و زندگی را تعیین می کند. اما در کشورهای پیشرفته تنها یک مشکل اقتصادی محسوب می شود. در حال حاضر حدود 80 کشور جهان در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته اند. کشور ایران نیز در کمر بند بیابانی کره زمین واقع شده است به طوری که متوسط بارش سالانه آن 250 میلی متر می باشد. استان سیستان و بلوچستان جزء استان های با اقلیم خشک و نیمه خشک کشور ایران می باشد. رشد سریع جمعیت، توسعه بخش های شهری و ازدیاد مصرف آب در بخش های کشاورزی، شرب و صنعتی اثرات نامطلوبی بر تامین آب این استان خواهد داشت. لذا از این رو نیاز شدیدی به مدیریت منابع آب در این استان احساس می گردد. از آنجایی که مشکلات و دشواری های تامین آب به صورت محلی است مدیریت و چاره اندیشی مقابله با بحران آب می بایست در سطوح مختلف حوضه آبریز صورت گیرد. در این مقاله ابتدا موقعیت استان سیستان و بلوچستان در کشور بیان می شود. سپس با توجه به روش درصد نرمال ( (Percent of Normal در سالهای آبی 52-1351 الی 81-1380 ، اثرات خشکسالی در سالهای آینده مورد ارزیابی قرار می گیرد. درنهایت راهکارهای مقابله با آن و تامین نیازهای آبی در بخش کشاورزی با استفاده از نرم افزار WEAP مورد ارزیابی قرار می گیرد.

Keywords:

خشکسالی , مدیریت منابع آب , تخصیص آب , سیستان و بلوچستان , نرم افزار WEAP