مبانی اشراق ابن ابی جمهور احسایی در تحلیل صفات الهی

حکمت اشراقی سهروردی، با توجه به قرابت اندیشه شیعی و اشراقی، همراه با شکوفایی اندیشه شیعی در تفکر علمای امامیه بسط و تداوم یافت.ابن ابی جمهور احسایی حکیم و متکلم برجسته شیعی قرن نهم هجری (متوفای ابتدای قرن دهم) و از نوادر علم کلام شیعی، در زمره این علما است و این در اثر ارزنده المجلی تلفیقی بی نظیر بین آرای کلامی و فلسفی ارایه می دهد. و در بسیاری از موارد آرا و مبانی اشراقی را برای توصیف و تبیین و یک تثبیت آرا و دیدگاه های کلامی و با توسعه و تاسیس آرا و مبانی جامع و جدید کلامی خود به کار می گیرد. در بررسی مباحث توحیدی اثر ارزنده المجلی می توان مبانی اشراقی وی را در تحلیل صفات الهی در ذیل چهار نظریه اشراقی ارایه کرد: 1. نظریه علم اشراقی را ابتدا به نحو (وجودی) و به طریقه (اشراق حضوری) و (احاطه تسلطیه) و در نهایت به نحو (و اشراقی نوری) تحلیل و تاویل می کند. 2. صفت بصیر را بر اساس نظریه رویت (ابصار) اشراقی به ادراک شهودی و علم کشفی تاویل می کند. 3. ( (اراده) واجب تعالی را نیز بر مبنای علم کشفی اشراقی تحلیل می کند 4.در نهایت نظریه رب النوع های اشراقی را در تدبیر انواع موجودات طبیعی، جانشین نظریه شوق و عشق مشایی می کند.

Keywords:

ابن ابی جمهور احسایی , کلام شیعی , حکمت اشراق , توحید , صفات الهی