مصطفی زالی - دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه تهران
سیدحمید طالب زاده - دانشیار فلسفه دانشگاه تهران

هگل در فلسفه خویش مکرر از امر مطلق، روح مطلق و ایده مطلق سخن می گوید و از آن به بنیان وحدت هستی و معرفت و مفهوم و واقعیت یاد می کند. اما سوال مهم در این تفسیر حقیقت این امر شکل می گیرد: آیا مقصود هگل از امر مطلق حقیقتی هستی شناسانه و بنیانی برای تبیین واقعیت عینی است (تفسیر متافیزیکی) یا آنکه اشارات او به امر مطلق صرفا تاکید بر اطلاق خودانگیختی سوژه در مواجهه با جهان خارج است (تفسیر غیر متافیزیکی) این مقاله با بیان نحوه تکوین جدایی هستی و معرفت در عصر جدید به روایت هگل و نیز بازخوانی دوگانه شیء فی نفسه و آگاهی در فلسفه کانت، نشان می دهد که هر یک از این تفاسیر شکل گرفته از فلسفه هگل چه دریافتی از جهت گیری هگل به فلسفه کانت دارد. سپس با بررسی دقیق انتقادات هگل به فلسفه کانت، نشان داده می شود که امر مطلق برای هگل بنیانی برای تبیین واقعیت عینی است. لذا بدون پذیرش تفسیری هستی شناسانه از امر مطلق تببین هگل نافرجام خواهد ماند.

مطلق،سوبژ کتیویسم،ایدیالیسم متناهی،آگاهی نامشروط