نوید ادیبی فرد
امید لطفی فر
سمانه متقی
رحیم محمدیان

هدف از این تحقیق بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد کمی و برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی ژنوتیپ های مختلف چغندرقند بود که در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات چغندر قند اجرا شد. در این تحقیق که به صورت کرتهای خرد شده (اسپیلیت کرت) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. اثر دورابیاری بر سه ژنوتیپ چغندرقند بررسی شد. فاکتوراصلی سطوح آبیاری شامل سه سطح آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش آبی شدید ( به ترتیب آبیاری پس از 80، 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فعری شامل سه ژنوتیپ چغندرقند به نام های BP کرج، BP مشهد و 191 بود. نتایج نشان داد که کاهش وزن خشک اندام هوایی در اثر اعمال تنش خشکی ملایم و شدید در ژنوتیپ BP مشهد بیشترین کاهش و در ژنوتیپ BP کرج کمترین کاهش را نسبت به شرایط آبیاری مطلوب دارا بود. درصد کاهش نسبت قسمت هوایی به ریشه در شرایط تنش خشکی شدید نسبت به شرایط ابیاری مطلوب برای ژنوتیپ های BPمشهد، BPکرج، و 191 به ترتیب 10 ، 32 و 45 بود بنابراین از نظر این شاخص کمترین حساسیت به تنش خشکی در ژنوتیپ BP مشهد بود میانگین عملکرد ریشه ها در تیمارها به ترتیب 97/37 (ابیاری مطلوب) و 78/17 (تنش خشکی ملایم) 466/15 ( تنش خشکی شدید) تن درهکتار، و عملکرد ریشه در ژنوتیپ 191 بیش از دو ژنوتیپ دیگر در شرایط تنش خشکی شدید کاهش داشت (با 14 درصد کاهش). عملکرد شکر و شکر سفید تحت تأثیر تیمار تنش خشکی قرار گرفت و با افزایش محدودیت اب مقدار آن کاهش یافت و بیشترین کاهش از نظر عملکرد شکر سفید در ژنوتیپ 191 در شرایط تنش شدید و ملایم نسبت به شرایط آبیاری مطلوب بود و کمترین کاهش در ژنوتیپ BP کرج در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید مشاهده شد.

چغندرقند، دورآبیاری، ژنوتیپ، شاخص، فیزیولوژیکی، مرفولوژیکی