بررسی اجمالی و نقد ادبیات آیینی دوره صفوی

دوره اوج و شکوفایی شعر و ادبیات آیینی را می توان در عصر صفوی جستجو کرد. با روی کار آمدن سلسله صفوی، فرصتی برای حمایت و پشتیبانی از مذهب تشیع در ایران ایجاد شد. در نظام تازه تاسیس شیعی، توجه به مفاهیم دینی و معنوی وگرایش شدید نسبت به ادبیات آیینی و مدح و منقبت ایمه اطهار، نقش شایانی در پرورش شاعران و گرایش آنان به سرایش سروده های آیینی و شعرعاشورایی ایفا کرد. این نگرش موجب گردید تا سرایندگان اشعار آیینی، مدایح را نه با ذکر اصول و عقاید تشیع بلکه به سبب تقرب به دربار و کسب صله و جایزه بسرایند. به تدریج اشعار آیینی به عنوان بخشی از ادبیات عاشورایی سمت و سوی مردمی یافت و سروده ها و اشعار آن زمان جز در موارد محدود و خاص، از جنبه های تعلیمی بزرگان دین و از مسیر اصلی و آرمانی خود فاصله گرفت و منحصر به ستایش و ذکر نام ایمه هدی و سرودن مرثیه های سوزناک شد. از شعرا و مرثیه سرایان به نام این دوره می توان به محتشم کاشانی، وحشی بافقی، عبداالله هاتفی، عرفی شیرازی، صایب تبریزی و طالب آملی اشاره کرد. مقاله حاضر با بهره مندی از داده ها و اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای، به بررسی اجمالی و نقد ادبیات آیینی در ایران عصر صفوی به روش توصیفی- تحلیلی پرداخته است.

Keywords:

دوره صفویه , ادبیات آیینی , شعر عاشورایی , مرثیه سرایی