لاضرر وحکم حکومتی

یکی از قواعد مهم وارزشمند وتاثیر گزار در فقه اسلام قاعده ی لاضرر ولاضرار می باشد که برگرفته از حدیت معتبر ومستندرسول اکرم (ص) می باشد .قاعده لا ضرر از جمله قواعدی است که پویایی و جامعیت سیستم حقوقی اسلام را تامین کرده و می تواند راهگشای مشکلات نو پیدا باشد ، در طول تاریخ فقاهت این قاعده همواره مورد توجه فقها بوده و تبیین بسیاری از احکام عبادی بر اساس آن صورت گرفته است ، فقیهان در این قاعده نظریات گوناگونی ارایه کرده اند، به ویژه حضرت امام خمینی ره که در این بحث از دیدگاه نو و متفاوتی برخوردارند، به نظر امام خمینی ره مفاد لاضرر نهی است اما نه نهی الهی بلکه نهی سلطانی وحکومتی که از جانب پیامبر(ص) به عنوان رهبر وحاکم جامعه اسلامی صادر شده است . حکومتی به آن استناد می شود بویژه قاعده لاضررباحکم حکومتی ارتبات نزدیکی دارد و در اکثراحکام که امام خمینی ره آنرا یک حکم حکومتی وسلطنتی میدانند . حکم حکومتی ، حکمی است که ولی جامعه بر اساس ضوایط پیش بینی شده و طبق مصلحت عمومی برای حفظ سلامت جامعه و... مقرر داشته است. احکام حکومتی گاهی بطور مستقیم توسط شخص حاکم صادر می شوند و گاهی به صورت غیر مستقیم و توسط ابزار ولایی او مانند قوای سه گانه.. این پژوهش با توجه به اهمیت موضوع وکاربرد قاعده لاضرر در بیشتر ابواب فقه و احکام حکومتی ، حقوق مدنی ایران و دیگر حقوق ومسایل نووجدید دنیای معاصر،و دیدگاه نو وجدیدوویژه ی امام خمینی )ره( تهیه و تدوین گردیده است .

Keywords:

قاعده فقهی , لاضرر و لاضرار , حکم حکومتی , نهی سلطانی , نفی ضرر