محمودرضا سازواری - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی واحدتهران شرق دانشگاه آزاد اسلامی تهران ایران

ادبیات هر ملتی در حکم گنجینهای از فرهنگ، اندیشه، تمدن، سیر تحولات اجتماعی، سیاسی، مذهبی و ... است و ادبیات فارسی نیز گنجینهای پربار و غنی از این موارد را در بردارد. کتابهای نظم و نثر فارسی مشحون است از مطالبی که نه تنها بیانگر اندیشه و تفکر خالقان آنهاست بلکه همچون تابلوهایی رنگارنگ و پرنقش و نگار، تصاویری زشت و زیبا را از جوامع گذشته در مقابل چشم نسل امروز و فردا قرار میدهد. مفهوم طبقه اجتماعی اصل بنیادین تبیینهای اجتماعی در سنت تفکر جامعه شناختی است که هم پویشهای اجتماعی و هم هویت اجتماعی اعضای جوامع سنتی و مدرن به کمک این مفهوم تحلیل و درک میشود. در ضمن فواصل طبقاتی یکی از آسیبهای مهم برای یک جامعه سالم و پویا محسوب می گردد. در ادبیات فارسی هم اشاره کافی به طبقات مختلف جامعه شده است و مفهوم این تفکر سنتی در لابه لای اشعار شاعران به خوبی مشهود است. نگارنده در این پژوهش سعی دارد که با بیان شواهد شعری و شرح و تفسیر آن به بررسی و تبیین بازتاب طبقات مختلف اجتماعی در قرن هشتم بپردازد.

ادبیات فارسی، جامعه شناختی، طبقات اجتماعی، قرن هشتم