جواد درینی - کرج دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد حیدری - کرج دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
نجمه فاریابی - کرج دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
سیدعلی نیک نژاد - کرج دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

خشکسالی یکی از پدیده های هواشناسی است که درایران از فراوانی بالایی برخوردار می باشد. به همین دلیل آگاهی از ویژگی های آن اهمیت زیادی دارد. یکی از جنبه های مهم و فنی خشکسالی، پایش آن است. دراین مقاله به پایش و تحلیل گسترده خشکسالی د رحوضه جازموریان پرداخته شده است. بدین منظور از آمار و اطلاعات 27 ایستگاه منتخب با وضعیت پراکنش مناسب در سطح حوزه استفاده گردید. دوره آماری 30ساله مشترک شامل سالهای 1354-1353 الی 1383-1382 می باشد. برای بررسی صحت و همگنی داده ها از روش آزمون گردش حول میانه (Run test) و جهت بررسی وضعیت همگنی داده ها از روش جرم مضاعف استفاده گردید. پس از اطمینان از همگنی و صحت داده ها بااستفاده از داده های نزدیکترین ایستگاه مبنا و بکارگیری روش نسبتها نقص آماری شده هر ایستگاه برطرف شد. ایستگاههای منطقه با استفاده از شاخص SPI در مقیاس 12 ماهه منتهی به شهریور، موردتجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت تحلیل گستره خشکسالی، نقشه های هم شدت خشکسالی سالانه برحسب شاخص SPI در محیط GIS و با استفاده از نرم افزار ILWIS برای هر یک از سالهای مطالعاتی تهیه و ترسیم گردید. نتایج حاصله بیانگر کاهش شدید نزولات جوی و طبیعتاً کاهش تامین رطوبتی ذخایر و منابع آبی حوضه ، و صدمات جبران ناپذیر آن می باشد. همچنین سال آبی 83-1382 سال با وقوع خشکسالی فراگیر در کل سطح حوضه آبریز می باشد که درجه آن نیز از نوع شدید و بسیار شدید است. سال آبی 75-1374 پربارانترین سال در طی سی سال مطالعاتی در حوضه آبریز جازموریان می باشد در این سال در هیچ یک از بخشهای حوضه خشکسالی مشاهده نمی گردد.

گستره خشکسالی، پایش ،SPI ، جازموریان، GIS