سمیرا ادیب - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ب
کوروش روستا - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
نصراله سوری - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور لرستان - واحد کوهدشت
هدا بهبودی - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ب

با توجه به بروز پدیده خشکسالی در کشور ما و تاثیر جدی آن بر کلیه ابعاد اقتصادی و اجتمایع زندگی مردم و بروز خسارت فراوان به بخشهای مختلف و ایجاد ناهنجاریهای طبیعی و عواقب خطرناک که بخصوص در تامین آب شرب، آب کشاورزی، امور دام و آبخیزداری و سایر امور کاملا محسوس بوده است. نیاز به برنامه ریزی جامعی احساس می گردد بنابرعقیده بسیاری از محققان، خشکی در ایران یک واقعیت اقلیمی است بنابراین برای کاهش اثرات سوء آن باید راهکارهای مناسبی را جستجو کرد. مجموع این نگرانیها در نهایت در طبعات متنوع موجب بروز دستاوردها و راه حلهای گوناگونی گردیده است. یکی از مهمترین این راه حلها استفاده از دانش بومی کشاورزان در مقابله با خشکی و خشکسالی می باشد. دانش بومی هر قومی، دانشها، ارزشها و آگاهیهای آن قوم را در برمی گیرد. این همان دانشی است که هر قومی به کمک آن در طی سالیان دراز توانسته با منابع طبیعی و محیط زیست ارتباط برقرار کند و بدون تخریب آن نیازمندیهای خود را از محیط اطراف خود تامین نماید. در مجموع چنین استنباط می شود که دانش بومی کشاورزان در مقابله با خشکسالی از طریق روشهایی همچون استفاده از پوشش نایلومی نهرها، عدم کاشت مزارع دیم، احداث استخر ذخیره آب، پخش سیلاب جهت تغذیه سفره های زیرزمینی ، اهمیت دادن به تقسیم آب، کاشت نباتات کم توقع بصورت هیرم کاری و ... می باشد. براین اساس، در مقاله حاضر با بررسی منابع و اطلاعات موجود، مباحث دانش بومی و نقش آن در مقابله با خشکسالی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نوشتار حاضر قصد ارایه پیشنهاداتی در زمینه بهبود عملکرد دانش بومی در مقابله با خشکی و خشکسالی را دارد ابزار جمع آوری اطلاعات نیز روش اسنادی و استفاده از تکنیکهای کتابخانه ای متاثر از مطالعات و تجارب داخلی می باشد.

دانش بومی، کشاورزی، خشکسالی