فاطمه شکارلو - دانشجوی کارشناسیارشد بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
نادعلی باقری - استادیارگروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
نادعلی باباییان جلودار - استاد گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
اسماعیل بخشنده

تعیین میزان تنوع ژنتیکی در مواد گیاهی، گام اولیه برای شناسایی، حفظ و نگهداری ذخایر توارثی و همچنین پایه و اساس تحقیقات ژنتیکی و برنامههای اصلاحی است. به منظور ارزیابی سطح تنوع ژنتیکی در 115 ژنوتیپ برنج طارم جلودار به همراه شاهد آنها، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1396 انجام شد. در بررسی مورفولوژیکی 11 صفت اندازهگیری شد. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که عرض برگ پرچم، تعداد پنجه، تعداد دانه پر و وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه داشتند. در این مطالعه بین ارتفاع بوته (ژنوتیپهای پا کوتاه) و عملکرد همبستگی مثبت بدست آمد. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مستقیم و مثبت مربوط به صفات تعداد پنجه (0/59) و وزن صد دانه (0/37) میباشد. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات طول خوشه، وزن صد دانه و تعداد دانه پوک حدود 58/9 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. با توجه به همبستگی مثبت و معنیدار صفات تعداد پنجه (0/59) و وزن صد دانه (0/37) و نیز اثرات مستقیم بالا با عملکرد میتوان این صفات را به عنوان معیار گزینش (در برنامههای اصلاحی) در ژنوتیپهای با عملکرد بالا در بین ژنوتیپهای موتانت طارم جلودار در نظر گرفت.

برنج، موتاسیون، تنوع ژنتیکی، همبستگی، تجزیه علیت