غلامرضا اصیلی - پژوهشگاه صنعت نفت
محمدمهدی رشیدی
سیدمحمد فرهادی

بهر ه وری هم به درجه تاثیرگذاری بر اهداف سازمان اطلاق می شود و هم به کیفیت کار توجه دارد و نکته مهم و اساسی توجه به نحوه ایجاد یک سازمان کارآ است. مقوله بهره وری نیازمند نگرشی جدید بر آن است که از طریق سازمانهای یادگیرنده میتوان به آن دست یافت. تکنولوژی جدید بویژه تکنولوژی اطلاعات، مرزگستری سازمان ها و فراهم آوردن مشارکت کارکنان در یادگیری موثر جهت افزایش اثربخشی و کارآیی سازمان (بهره وری) زمینه ایجاد سازمان های جدید (سازمان های یادگیرنده ) را فراهم نموده است . هدف این سازمان ها ایجاد تغییرات سریع در سازمان های پویا از طریق مدیریت دانش(گردآوری، مشارکت و کاربرد سریع دانش جهت اصلاح جنبه های فرهنگی، تکنولوژیکی، ساختاری و فرآیندی، با استفاده از دو عنصر به هم پیوسته فن آوری و اطلاعات ) است. از ویژگی های دیگر آن بحث درخصوص مرزگستری و ایجاد سازمان های مجازی است که همه مراکز را قادر می سازد که فارغ از زمان و مکان و مرزها به تبادل اطلاعات (و در سطح بالاتر ایجاد دانش) بپردازند. سازمان یادگیرنده به سازمانی گفته می شود که تمام افراد آن به صورت فردی و جمعی به صورت مستمر جهت افزایش بازده مورد انتظار تلاش نمایند. لازمه توسعه هریک از عناصر فوق در سازمان به تغییر شکل از شیوه سنتی یادگیری (تاکید بر معلم محوری به جای فرد محوری و محتوی به جای فرآیند) به شیوه نوین بستگی دارد . تکنولوژی اطلاعات و ره آوردهای آن مانند آموزشهای مجازی زمینه را برای تقویت خودآموزی و انتقال و مشارکت دانش فراهم نموده است، بنابراین تغییرات سریع و ضرورت پاسخگویی به این تغییرات برای حفظ بقاء در دنیای رقابتی و نهایتًا دستیابی به بهره وری همه سازمان های علاقمند را به سمت یک سازمان یادگیرنده هدایت می کند و پذیرش این تغییر جهت در جهان کنونی بویژه ٢٠ سال آینده برای سازمان های پویا غیرقابل اجتناب است . برای ایجاد یک سازمان یادگیرنده و حصول بهره وری در آن اقدامات ذیل ضروری است: ١. مدیران ارشد بایستی مکررا ً اهداف و مقاصد سازمان را مشخص نمایند و محورهای اساسی بهره وری را با تبیین دقیق آنها اعلام نمایند. ٢. هریک از کارکنان بایستی دید و بصیرت خود را در جهت حمایت دید سازمانی شکل دهند.٣. یک طرح کاربردی برای تغییرشکل محیط کاری به یک سازمان یادگیرنده در قالب برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت و با هدف حمایت دید انفرادی و سازمانی و فراهم آوردن فرصت موفقیت برای هریک از کارکنان اجراء و توسعه یابد.٤. نرم افزارهای لازم و ابزار مناسب (تکنولوژی اطلاعات ) با هدف تاکید بر بازگشت سرمایه و اولویت بندی امور که تغییرات سازمانی را بهتر پذیرا باشد فراهم شود. ٥. تغییرات دلخواه با در نظر گرفتن ابعاد جهانی و محلی نهادینه شود. ٦. تعهد به آموزش و آموختن مداوم بوجود آید . یک سازمان یادگیرنده بایستی دارای یک برنامه آموزشی متناسب با اهداف و مقاصد سازمانی باشد . کارکنان نیز بایستی برنامه آموزشی شخصی متناسب با دید فردی و سازمانی داشته باشند. ٧. همکاری و مشارکت در دانش از طریق عضویت همکاری و کار گروهی در موسسات آموزشی، دانشکده ها و سازمانهای ارائه دهنده آموزشی صورت پذیرد. ٨. به کارکنان بایستی چنین القاء شود که سازمان فقط به افراد یادگیرنده نیاز دارد . و بدین منظور فرصت مناسب برای یادگیری فراهم گردد و به فراگیران پاداش داده شود تا گام های بعدی به سوی بهره وری برداشت شود. ٩. مشتریان، تامین کنندگان منابع و…بایستی آموزش ببینند که موفقیت آنان موفقیت سازمان است.

سازمان سنتی و یادگیرنده، اثربخشی، تکنولوژی اطلاعات، مرزگستری