سلمان نقره کار - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان
سمانه پارچه بافی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان

کودکان براساس مراحل رشد سنی خود، با توانایی ها و خواست هایی متفاوت از بزرگسالان دارای نیازهای بسیار پیچیده تری از سطح نیازهای فیزیولوژیک هستند. این نوشتار با فرض این که، مدارس و مراکز آموزشی به عنوان بستر تربیت و پرورش کودک با تامین نیازها و خواست های دانش آموزان به روند تربیت همه جانبه شان که شامل رشد فیزیکی، ذهنی-روانی، عاطفی و اجتماعی او کمک می کند، به طرح مولفه های کیفی فضای مدارس، هم چون ایجاد راحتی و دسترس پذیری، حضور طبیعت، مشارکت کودکان و تقویت احساس اجتماعی ضمن یادگیری و خلاقیت در استفاده از این فضاها می پردازد. در مجموع این مولفه ها باعث ارتقای تربیت و پرورش همه جانبه کودک دانش آموز می شود. در نهایت پیشنهادهایی به عنوان اصول طراحی مدارس و مراکز آموزشی برای کودکان 7-12 سال و با بهره گیری از نظرات چهار گروه مدیران مدارس، خیرین، مدیران شهری و طراح ارایه شده است. این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال ها است که فاکتورهای محیطی تاثیرگذار بر تربیت کودک دانش آموز چیست و بایدها و نبایدهای طراحی مدارس مقطع ابتدایی در فضای بسته و باز چیست هدف از ارایه مقاله رسیدن به اصول و الگوهایی جهت طراحی مدارس کاشان می باشد. در این مقاله ابتدا به مطالعه کودک و نیازهایش به عنوان بهره بردار اصلی و سپس به تاثیرات محیط بر کودک و به دنبال آن مولفه های تربیت در مکان مدرسه در محیط های بسته و باز پرداخته است. روش به کار رفته در این نوشتار، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، بازدید میدانی از نمونه مدارس اجرا شده، حضور در جلسات مشترک با حضور چهار گروه مذکور و گردآوری نظرات آنان می باشد و رویکردی توصیفی-تحلیلی دارد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که فاکتورهای فیزیکی (رنگ، صدا، نور و ... )، ذهنی- روانی، عاطفی و اجتماعی موجود در فضای باز و بسته (طبیعت و معماری) مانند توجه به نور کلاس ها، استفاده از رنگ های شاد و کودکانه در فضاها، توجه به مقیاس کودکانه، استفاده از فرم های آشنا و نرم، وجود آب، استفاده از طبیعت و ... از عوامل تاثیرگذار محیط بر تربیت کودکان است.

آموزش، تربیت، کودک، رابطه کودک و محیط، دبستان