منصوره دهقانی بشنه - کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
فریال احمدی - دکتری گروه معماری، استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

درک محیط شهری، فرایندی ذهنی است که از طریق ارتباط انسان و محیط پیرامون او انجام می گیرد. انسان پیام های حسی محیط را دریافت کرده و تصویری از محیط در ذهن خود به وجود می آورد. یکی از عوامل موثر در شکل گیری این تصویر، خاطرات فردی یا جمعی از محیط است حال و با توجه به این مقدمه باید اذعان داشت که بافت تاریخی شهرستان نیریز با وجود داشتن پیشینه تاریخی و فرهنگی و هنری بهخصوص در زمینه ی معماری، دارای گسستگی در زمینهء پیوند با معماری بومی و اصیل خود قرار گرفته است، که موجبات بر هم تنیدگی و پریشانی خاطرات جمعی و فردی را در حافظه استفاده کنندگان از بافت تاریخی برجای گذاشته است. پژوهش حاظر با روش توصیفی و تحلیلی و انجام مطالعات کتابخانه ای و همچنین براشت ها و مشاهدات میدانی صورت گرفته است. لذا سه زون 1و 2و 3، در شهرسان نیریز با هویت های ویژه، جهت سنجش عوامل موثر بر خاطره جمعی در گردآوری اطلاعات به صورت مشاهده و در پاره ای از موارد مصاحبه با کاربران، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است به دنبال تبیین عوامل موثر بر شکل گیری خاطره جمعی در فضاهای بافت تاریخی این شهر، نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که ترکیب سه مفهوم کالبد مکان، معنای مکان و فعالیت و رویدادهای مکان، مفاهیم پایه ی شکل گیری خاطره جمعی است. تفاوت در مولفه های شکل دهنده به این سه مفهوم متناسب با هویت مکان، تمایز در خاطرات جمعی فضاهای تاریخی شهری را سبب شده است. به گونه ای که در زون 1 نقش فعالیت و رویدادهای مکان و در زون 2 معنای مکان نقش موثرتری در شکل گیری خاطرات جمعی داشته اند.

کهن متن، حافظه جمعی، بافت تاریخی ، شهرستان نی ریز، زون 1-2-3